ISO ve GHG Protokolü Arasında Ortaklık

Uluslararası Standardizasyon Örgütü (ISO) ve Sera Gazı Protokolü (GHG Protokolü) mevcut sera gazı (GHG) standartları portföylerini uyumlu hale getirmek ve GHG emisyonlarının muhasebeleştirilmesi ve raporlanması için yeni standartlar geliştirmek üzere  ortaklık yapacaklarını duyurdu. 

Bu kapsamda ISO ve GHG Protokolü, önde gelen GHG standartlarını uyumlu, ortak markalı uluslararası standartlar haline getirecek. Bu standartlar arasında ISO 1406X standart ailesinden standartlar ile GHG Protokolü Kurumsal Muhasebe ve Raporlama, Kapsam 2 ve Kapsam 3  standartları yer alıyor.

Şimdiye kadar, sera gazı standartları farklı kapsamlar ve doğrulama kılavuzlarıyla ayrı ayrı geliştirildi. Duyurulan yeni ISO-GHG Protokolü ortaklığı, entegrasyon ve ortak geliştirmeye doğru köklü bir değişimi temsil ederek, kullanıcıların tutarlı bir çerçeveye güvenmesini ve piyasadaki olası karışıklıkların azaltılmasını amaçlıyor.

Etkili iklim eyleminin önündeki engellerden birisinin de standartların ve politikaların parçalanmışlığı olarak ifade edilmektedir. Kurumsal, ürün ve proje muhasebesini kapsayan ortak bir yaklaşım ve çift logolu standartlar portföyü içeren bu yeni ortaklık, mevcut sera gazı standartları portföyünü uyumlu hale getirerek ve gelecekteki ortak geliştirmeler için ortak bir platform sağlayarak bu zorluğun üstesinden gelmeyi hedefliyor.

Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması'nda Değişiklikler Ne Anlama Geliyor?

Avrupa Parlamentosu 10 Eylül 2025’de, CBAM’da (Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması-SKDM) sadeleştirme amaçlı bazı değişiklikleri kabul etti. Bu değişikliklerin yürürlüğe girebilmesi için Avrupa Konseyi’nin de onayı gerekiyor. Ardından, AB Resmi Gazetesi’nde yayımlandıktan üç gün sonra yürürlüğe girecek. 

En dikkat çekici değişikliklerden biri, ithalatçı başına yılda 50 tona kadar olan ithalatların CBAM kurallarına tabi olmayacağı yeni bir asgari kütle eşiğinin getirilmesi. Bu düzenleme, önemsiz değerdeki malları muaf tutan mevcut eşik sisteminin yerine geçiyor. Böylece, az miktarda CBAM malı ithal eden ithalatçıların büyük çoğunluğu ki bu grubun yaklaşık %90’ını KOBİ’ler ve bireysel ithalatçılar oluşturuyor CBAM kapsamı dışında bırakılıyor.

Burada önemli olan nokta şu: Mekanizmanın arkasındaki iklim hedefi aynen korunuyor. Çünkü demir, çelik, alüminyum, çimento ve gübre ithalatından kaynaklanan toplam CO₂ emisyonlarının %99’u yine CBAM kapsamında olmaya devam edecek.

Ayrıca yapılan değişikliklerle birlikte, bu iklim hedefinin sekteye uğramaması için güvenceler getiriliyor. Bunun yanında, kuralların ihlal edilmesini önlemek amacıyla kötüye kullanım karşıtı hükümler de güçlendiriliyor.

Bu değişiklikler, küçük ithalatçıların üzerindeki yükü azaltırken, büyük ithalatçıların sorumluluğunu sürdürmesini sağlıyor. 

COP30 Eylem Gündemi

COP30 Eylem Gündemi, Paris Anlaşması ve önceki COP’larda verilen kolektif taahhütleri yerine getirmek için gerekli eylemlerin kapsamını ve derinliğini yansıtan altı eksen ve 30 temel hedef etrafında yapılanıyor.

https://cop30.br/en/action-agenda

1. Enerji, Sanayi ve Ulaşımın Dönüştürülmesi

2. Ormanlar, Okyanuslar ve Biyoçeşitliliğin Korunması

3. Tarım ve Gıda Sistemlerinin Dönüştürülmesi

4. Kentler, Altyapı ve Su için Dirençliliğin İnşası

5. İnsan ve Sosyal Kalkınmanın Desteklenmesi

6. Kesitsel Kolaylaştırıcılar ve Hızlandırıcılar

COP30 - 30. Taraflar Konferansı

Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi'nin yürürlüğe girdiği 1994 yılından itibaren her yıl taraflar konferansı (Conference of the Parties-COP) düzenleniyor ve bu yıl 10-21 Kasım tarihleri arasında gerçekleşecek olan 30’uncu Taraflar Konferansına (COP30) Brezilya ev sahipliği yapacak.

Brezilya - Belem 2025

https://cop30.br/en

COP hakkında daha fazla bilgi için UNFCCC web sitesini ziyaret edebilirsiniz.

İklim Değişikliği Başkanlığı tarafından 30’uncu Taraflar Konferansı (COP30) için web sayfası hazırlanarak kullanıma açıldı.

https://cop30turkiye.com/

İklim Kanunu ve Emisyon Ticaret Sistemi (ETS)

İklim Kanunu'nun yürürlüğe girmesiyle birlikte, ilk adım olarak İklim Değişikliği Başkanlığı tarafından hazırlanan Emisyon Ticaret Sistemi (ETS) Yönetmeliği Taslağı kamuoyuyla paylaşıldı.

Türkiye  Emisyon Ticaret Sistemi (ETS) Yönetmeliği Taslağı'nın kapsamı;

EK-1 listesinde yer alan faaliyetlerden kaynaklanan sera gazı emisyonlarının izlenmesi, raporlanması ve doğrulanması iş ve işlemleri ile doğrulayıcı kuruluşların ve işletmelerin yükümlülüklerinin belirlenmesine dair usul ve esaslar ile; 

Emisyon Ticaret Sisteminde kapsama dahil faaliyetleri, Emisyon Ticaret Sisteminin uygulanabilmesine ilişkin iş ve işlemleri, bu iş ve işlemleri gerçekleştiren gerçek ve tüzel kişiler ile yetkili mercilerin yetki ve sorumluluklarını kapsıyor. 

Taslağa ilişkin görüşler, 4 Ağustos 2025’e kadar iletilebilecek.

Risk Altındaki Kalkınma

UNDP’nin “Development at Risk: Protecting Gains and Unleashing Opportunities Amid Crisis” başlıklı  raporu, kalkınma anlayışının krizler karşısında yeniden düşünülmesi gerektiğini vurguluyor. Raporda üç temel değişim alanı öneriliyor:

Kalkınma Sonuçlarını Yeniden Düşünmek: Kalkınmayı sadece GSYH ile değil, insan gelişimi, dayanıklılık ve güvenlik boyutlarıyla ele almak.

Yönetişimi Yeniden Tasarlamak: Katılımcı, uyum sağlayabilen ve riskleri öngörebilen sistemlere yatırım yaparak toplumsal güveni güçlendirmek.

Uluslararası İşbirliğini Yeniden Başlatmak: Esnek, kapsayıcı ve yenilikçi işbirliği modelleriyle kırılganlık ortamlarında bile ilerleme sağlamak.

Rapor, dünyadan iyi uygulama örnekleri sunarken, kriz bağlamlarında riskleri azaltma, öngörü araçlarının planlamaya entegrasyonu ve sürdürülebilir kalkınma için öneriler getiriyor.

Kamu Gözetimi Kurumu ve Sürdürülebilirlik Raporlaması

 

Kamu Gözetimi Kurumu Sürdürülebilirlik Standartları Daire Başkanlığı, uluslararası alanda kabul gören raporlama ve güvence standartlarının geliştirilmesi ve teşvik edilmesi yoluyla sürdürülebilirlik raporlamasında güveni, karşılaştırılabilirliği ve şeffaflığı artırmak konularında faaliyetler yürütmektedir. 

Sürdürülebilirlik Raporlamasına İlişkin Mevzuat

Sürdürülebilirlik Raporlamaları Ulusal ve Uluslararası düzenlemeler 

Sürdürülebilirlik Raporlaması ile İlgili Yayınlar

2024 Yılı TSRS Uyumlu Raporlar

Eğitim Merkezi 

Eğitim Kuruluşları

Yeşil Aklama - Green Washing

Avrupa Birliği'nde:

💧Yeşil iddiaların %53'ü belirsiz, yanıltıcı veya asılsız bilgi veriyor.

💧İddiaların %40'ının destekleyici kanıtı yok.

💧Yeşil etiketlerin yarısı zayıf veya hiç doğrulama sunmuyor.

💧AB'de 230 sürdürülebilirlik etiketi ve 100 yeşil enerji etiketi bulunmaktadır ve şeffaflık düzeyleri oldukça farklıdır.

Yeşil iddialara bazı örnekler;

💧Ambalajın %30’u geri dönüştürülmüş plastikten üretildi. 
💧Şirketin çevresel ayak izi 2015'ten bu yana %20 oranında azaldı. 
💧Bu ürünle bağlantılı CO2 emisyonları 2020'ye kıyasla yarı yarıya azaldı.

Daha  fazla bilgi için  Avrupa Komisyonu'nun Green Claims  sayfasını ziyaret edebilirsiniz.

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNE UYUM STRATEJİSİ VE EYLEM PLANI (2024-2030)

2024-2030 yıllarını kapsamak üzere İklim Değişikliğine Uyum Stratejisi ve Eylem Planı hazırlık çalışmaları Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ve Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) aracılığı ile yürütülmekte olan ve Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından finanse edilen “Türkiye’de İklim Değişikliğine Uyum Eyleminin Güçlendirilmesi Projesi” kapsamında gerçekleştirilmiştir. 

TÜİK, Sera Gazı Emisyon İstatistikleri, 1990-2023

TÜİK, Sera Gazı Emisyon İstatistikleri, 1990-2023'ü yayınladı. 

TÜİK Haber Bülteninde; 

🌈2023 yılı toplam sera gazı emisyonunun bir önceki yıla göre %2,4 azalarak,

 552,2 milyon ton CO2 eşdeğeri olarak hesaplandığı, 

 🌈 Toplam sera gazı emisyonlarında 2023 yılında CO2 eşd. olarak en büyük payı

%71,6 ile enerji kaynaklı emisyonlar alırken bunu sırasıyla %13,0 ile tarım,

%12,8 ile endüstriyel işlemler ve ürün kullanımı ve  %2,5 ile atık sektörünün takip ettiği, 

🌈 Enerji sektörü emisyonlarının 2023 yılında, 1990 yılına göre %176,2 artarken,

bir önceki yıla göre  %1,3 azalarak 395,4 Mt CO2 eşd. olarak hesaplandığı, 

🌈 Endüstriyel işlemler ve ürün kullanımı emisyonlarının 1990 yılına göre

 %207,2 artmakla beraber bir önceki yıla göre %1,4 azalarak 70,9 Mt CO2 eşd.

Olarak hesaplandığı,

 🌈 Tarım sektörü emisyonlarının 2023 yılında, 1990 yılına göre %38,4,

bir önceki yıla göre %0.3 artarak 71,8 Mt CO2 eşd. olarak hesaplandığı, 

🌈  Atık sektörü emisyonları ise 1990 yılına göre %36,4 ve bir önceki yıla göre

 %12.2 azalarak, 14.1 Mt CO2 eşd. olarak hesaplandığı yer alıyor.

Sürdürülebilir Gelecek ve Girişimcilik Eğitiminden

Türk Dışticaret Vakfı tarafından düzenlenen eğitim programında, Türkiye ve Balkan ülkelerinden gençler bir araya gelerek dış ticaret ve girişimcilik alanında eğitimler aldı.

Program kapsamında "Sürdürülebilir Gelecek ve Girişimcilik"  konusunu paylaştım. 

Her Şeyin Karbon Ayak İzi - OECD

 

OECD'nin Yeni Raporu “Her Şeyin Karbon Ayak İzi - The Carbon Footprint of Everything” herhangi bir ürün, hizmet veya firmanın faaliyetleriyle ilgili sera gazı emisyonlarının, kısaca “her şeyin karbon ayak izi”nin, yaygın ve güvenilir bir şekilde ölçülmesi ve paylaşılması olasılığını inceliyor.

Böyle bir bilginin iklim eylemi açısından ne anlama geleceği, bu sistemin kurulması için hangi yapı taşlarının gerekli olduğu, bunların nasıl hayata geçirilebileceği ve şu an bu hedefe ne kadar yakın olunduğu değerlendiriliyor. 

Kamu ve özel sektörün atacağı adımların, kalan engellerin aşılmasına yardımcı olabileceği, bu çabaların orantılı (doğruluk ve kaynak kullanımı arasında denge kuran), yenilik ve rekabeti teşvik eden ve birlikte çalışabilir (veri paylaşımını mümkün kılan ortak temellere dayalı) olması gerektiği vurgulanıyor. 

Ulusal Döngüsel Ekonomi Stratejisi ve Eylem Planı (UDESEP)

UDESEP, 2053 yılına kadar net sıfır emisyonlu Türkiye yolunda: 6 Stratejik Alan, 22 Kilit Amaç ve 52 Eylemden oluşan kapsamlı bir yol haritası sunuyor.

En fazla ham madde kullanan, çevresel etkileri ve döngüsel ekonomiye geçiş potansiyeli yüksek olan sektörler:
🌈Batarya ve Araçlar
🌈Elektronik ve Bilgi ve İletişim Teknolojileri 
🌈Gıda ve Biyokütle
🌈İnşaat ve Bina 
🌈Plastik 
🌈Tekstil 

AB'nin Rekabetçilik Pusulası: Avrupa’nın Geleceğe Atacağı Adımlar

Avrupa Birliği, 29 Ocak 2025 tarihinde, Competitiveness Compass (Rekabetçilik Pusulası) adı verilen yeni bir yol haritası yayınlayarak, kıtanın ekonomik dinamizmini yeniden canlandırmayı ve sürdürülebilir bir büyümeyi güvence altına almayı hedefliyor.

Rekabetçilik Pusulası,  Mario Draghi'nin Avrupa rekabet gücünün geleceğine ilişkin raporunun analizine dayanıyor.

Draghi raporunda AB'nin rekabet gücünü artırması için  üç gereklilik tespit edilmiş:

🔍Yenilik açığını kapatmak 

🔍Ekonomiyi karbondan arındırmak

🔍Bağımlılıkları azaltmak

Pusula, bu zorunlulukların gerçeğe dönüştürülmesine yönelik bir yaklaşım ortaya koymaktadır. 

Rekabetçilik Pusulası ile AB’nin “yeşil” ve “rekabetçi” olma hedeflerini birbirine kaynaştırma çabası ile sürdürülebilirlik ve büyüme arasındaki dengeyi kurma isteği güçlü şekilde hissediliyor.

 Pusula'nın Temel Hedefleri: Üç Dönüştürücü Zorunluluk

🌈İnovasyon Açığını Kapatmak: Yeni teknolojilerin (kuantum, biyoteknoloji, uzay, ileri malzemeler, yapay zeka vs.) geliştirilmesinin ve yayılmasının hızlandırılması; start-up ve scale-up şirketlerine daha iyi destek verilmesi hedefleniyor.

🌈Ekonomiyi Sera Gazı Salınımını Azaltırken Rekabetçi Kılmak (Decarbonisation + Competitiveness): Sanayi sektörlerinde temiz teknolojilere geçişin teşvik edilmesi, enerjinin uygun fiyatlı ve çevre dostu hale getirilmesi, özellikle “enerji yoğun” sektörlerde dönüşümün desteklenmesi planlanıyor.

🌈Bağımlılıkları Azaltmak / Stratejik Güvenliği Artırmak:Kritik hammadde tedariki, temiz enerji kaynakları, teknolojik altyapı gibi “stratejik alanlarda” dışa bağımlılığın azaltılması ve tedarik zincirlerinin güvenliğinin sağlanması vurgulanıyor.

Destekleyici Araçlar – Yatay İnisiyatifler

Bu üç zorunluluk alanının üzerine, pusula, bütün sektörler ve üye devletlerde rekabet gücünü arttırmak için “yatay etkenler” diyebileceğimiz destekleyici başlıklar koyuyor; 

• Basitleştirme (Simplification): Mevzuat, raporlama kuralları, bürokratik engeller — özellikle sürdürülebilirlik (raporlama, due diligence) yükümlülüklerinde kolaylıklar getirilmesi. 
• Tek Pazarın Engellerinin Kaldırılması: Üye devletler arasında uyum, tek pazar içinde iş yapmanın, sınırları aşmanın kolaylaştırılması.
• Finanslama Rekabetinin Güçlendirilmesi: Yatırımların akışının kolaylaştırılması, risk sermayesinin büyütülmesi, tasarrufların yatırım fırsatlarına dönüştürülmesi. 
• Nitelikli İş Gücü ve Beceri Geliştirme: Eğitim, yeniden beceri kazandırma, yetenekli çalışanların istihdamı, dijital yetkinlikler ve yüksek teknoloji alanlarında uzmanlaşma sağlanması.
• Daha İyi Koordinasyon: AB düzeyinde ve üye devletler arasında politikaların eşgüdümlü olması, yatırımların stratejik olarak yönlendirilmesi, mevzuat süreçlerinde ortaklıkların artırılması.

Avrupa Sürdürülebilir Kalkınma Raporu 2025

Avrupa Sürdürülebilir Kalkınma Raporu 2025 yayımlandı. Avrupa Birliği ve üye devletleri ve ülkemizin de dahil olduğu 41 ülke için hazırlanan raporda, 17 Sürdürülebilir Kalkınma Amacının her biri için ilerlemelere ilişkin bilgiler yer almaktadır.

Rapordan, Sürdürülebilir Kalkınma Amaçlarına  (SKA'lar) ulaşmada ülke bazlı  ilerleme ve eğilimleri takip edebilirsiniz.

17 SKA'nın tamamına ulaşma yolundaki toplam ilerlemeyi 100 puan üzerinden ölçen raporda, Puan, SDG başarısının yüzdesi olarak yorumlanmakta ve Finlandiya 81.10 puanla SKA Performansı en yüksek ülke olarak yer almaktadır.  Finlandiya'yı takip eden ülkelerin Danimarka, İsveç, Avusturya, Norveç, Almanya ve Fransa olduğu görülmektedir.